Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) beyin, beyin sapı ve omurilikteki isteyerek yaptığımız hareketleri kontrol eden sinir hücrelerinin yapısının bozulmasıyla ortaya çıkar. İlerleyici ve ölümcül bir hastalıktır. Hasar gören sinir sistemi bölgesine bağlı olarak kol ve bacaklarda katılık ya da güçsüzlük ve kaslarda erime, reflekslerde artma ya da kramplar, kaslarda seyirme, yorulma, konuşma ve yutma güçlüğü, solunum güçlüğü, beslenme bozukluğu gibi şikayetlerin bir karışımı ortaya çıkar. Etkili bir tedavisi yoktur ve hastaların %90’ı belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonraki 3-5 yıl içinde ölürler.
Hastalığın ortaya çıkmasında genetik etkenlerin, enfeksiyonların, kurşun, cıva ve alüminyum gibi ağır metallerin, perkloretilen gibi organik çözücülerin, tarım ilaçlarının (pestisit) ve dizel egzozunun sorumlu olduğu ileri sürülse de hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Yakın zamanda, Güney Kore’den gelen bir haber ALS ile mesleki tehlikeler arasındaki ilişkiye dair tartışmaya yeni bir katkı sağladı. Kore Epidemiyolojik Araştırma Değerlendirme Komitesi otomobil fabrikası işçilerinin mesleki maruziyetlerinin ALS riskini arttırabileceğini ifade etti.
İki fabrikada çalışan üç işçi, çalışırken yaşadıkları şikayetler nedeniyle farklı zamanlarda sağlık kurumlarına başvurdu. D fabrikasında çalışan işçi A’ya 17 Ekim 2019’da, E fabrikasında çalışan işçilerden işçi B’ye 11 Nisan 2016’da ve işçi C’ye 27 Şubat 2020’de ALS tanısı kondu.
ALS’nin başlangıcı, özellikle 40 yaşından sonra yaşla birlikte artar, 74 yaşında zirveye ulaşır ve daha sonra düşüşe geçer. Bu üç işçinin başlangıç yaşları, A-B-C sırasıyla 55-49-50 idi ve zirve yaşına göre epey erkendi. İşçilerin hiçbirinde nörolojik hastalıklarla ilgili tıbbi veya aile öyküsü yoktu.
Konu, işçi tazminatı talebi nedeniyle, araştırma yapılması gereken özgün bir durum olduğu için Komite’nin önüne geldi. Komite, araştırmaları sonucunda, işçilerin maruziyetleriyle ilgili olarak aşağıdaki tablodaki bilgilere ulaştı ve konuyla ilgili bilimsel yazını gözden geçirdi.
Sonuç olarak, Kore Epidemiyolojik Araştırma ve Değerlendirme Komitesi, üç işçinin iş nedeniyle ağır metallere, organik çözücülere ve dizel egzozuna maruz kalmasının amyotrofik lateral sklerozun bir nedeni olarak bilimsel kanıtlarla önemli ölçüde desteklendiği sonucuna vardı.
| İşçi | Tehlikeli Maddeler | Maruziyete yol açan iş ya da çalışma ortamı | Maruziyet süreleri ve dönemleri |
| A | Ağır metaller (kurşun dahil) | Motor işleme işi (orta ve büyük boyutlu motorlar) | 23 yıl (1986–2009) |
| Organik çözücüler | Kaynak ve boyama işlemleri | ||
| Dizel egzozu | Forklift operasyonlarından kaynaklanan dizel egzozuna maruz kalma | 33 yıl (1986–2019) | |
| B | Ağır metaller (kurşun dahil) | Motor montaj işi | 15 yıl (1991–2006) |
| Organik çözücüler | Kaynak ve boyama işlemleri | ||
| Kurşun | Benzinli motor ateşleme testi | 15 yıl (1990–2006) | |
| Organik çözücüler (benzen dahil) | |||
| Dizel egzozu | Lojistik araçlardan kaynaklanan dizel egzozuna maruz kalma | 25 yıl (1990–2016) | |
| C | Ağır metaller (kurşun dahil) | Motor montaj işi | 16 yıl (1990–2006) |
| Organik çözücüler | Kaynak ve boyama işlemleri | ||
| Kurşun | Benzinli motor ateşleme testi | 16 yıl (1990–2006) | |
| Organik çözücüler (benzen dahil) | |||
| Dizel egzozu | Lojistik araçlardan kaynaklanan dizel egzozuna maruz kalma | 30 yıl (1990–2020) |
Dr. Müslüm Güney 