Q ateşi nedir?

Q ateşi Coxiella burnetii isimli bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. 1930’larda, hastalığın nedeni henüz belli değilken, hastalığa “Query fever” (sorgu ateşi) denmiştir. Q harfi oradan gelir. Q humması ya da kokselloz olarak da adlandırılmaktadır.

Q ateşi nasıl bulaşır?

Coxiella burnetii asıl olarak sığır, koyun ve keçide bulunur ve hastalık yapar. Bununla birlikte, vahşi hayvanlar dahil olmak üzere, deniz memelileri, evcil memeliler, kuşlar ve sürüngenler dahil pek çok omurgalı türünde hastalık doğrulanmıştır. Bakteri pek çok kene türünde tespit edilmiş ve insanlara kene yoluyla bulaşma nadir de olsa bildirilmiştir. Hayvandaki Q ateşi çoğunlukla hiçbir belirti göstermez. Canlı bakteriler hasta hayvanın idrarı, sütü ve dışkısında bulunsa da, en çok hasta hayvanın doğum ürünlerinde (rahim, plasenta, doğum sıvısı) bulunur. İnsanlara en yaygın bulaşma yolu hasta hayvanın doğum sıvılarından havaya yayılan bakteri içeren damlacıkların ya da doğum sıvılarının bulaştığı toprak, saman, kuru ot, yün ve tüyden ya da dışkıdan yayılan tozun solunmasıyladır. Coxiella burnetii ısı ve kurutma gibi etkilere karşı son derece dayanıklıdır ve çevrede aylarca hatta yıllarca yaşayabilir, havada uçarak kilometrelerce taşınabilir. Daha az karşılaşılan bulaşma yolları arasında ise çiğ süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi, hasta hayvana dokunmak, bakteri bulaşmış giysilere dokunmak ve hasta insanların kan ve balgam gibi dokularına temas etmek sayılabilir. Q ateşinin insandan insana bulaşması nadirdir.

Q ateşi belirtileri nelerdir?

Q ateşi insanda belirti göstermeyebilir. Gösterdiğinde, zatüre ya da hepatit ile birlikte görülebilen ateşli bir hastalık şeklinde ortaya çıkar ve genellikle şikayetler ateş, yorgunluk, titreme ve kas ağrısıdır. Hamilelik sırasında geçirilen Q ateşi düşüğe, ölü doğuma, erken doğuma, karın içindeki bebeğin büyüme geriliğine ya da düşük doğum ağırlığına neden olabilir. Q ateşi geçiren kişilerden bazıları birkaç ay, yıl ve hatta on yıllar sonra hastalığı yeniden geçirebilir.

Q ateşi tanısı nasıl konur?

Hastalığın tanısı hastadan alınan kanın incelenmesi ile konur.

Q ateşi tedavisi nasıldır?

Q ateşi hastalarının çoğu herhangi bir tedavi almadan 2-3 haftada iyileşir. Ciddi hastalığı olanlar, hamile olanlar ve sonradan hastalığı tekrarlayanlara ise mutlaka tedavi başlanır; tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Tedavi olarak uygun antibiyotikler kullanılır.

Hangi meslekler Q ateşi için yüksek risklidir?

Veteriner hekimler, evcil hayvan satış dükkanı çalışanları, hayvanat bahçesi görevlileri, canlı hayvan pazarı çalışanları, kasaplar, mezbaha çalışanları, et işleme tesisi çalışanları, yün işçileri, mandıra çalışanları, hayvancılıkla uğraşanlar, hayvan araştırma tesisi çalışanları, canlı hayvan taşıyan taşıtların şoförleri, avcılar ve tuzakçılar yüksek risk altındadır. Hastane ve teşhis laboratuvarı çalışanları daha az olmakla birlikte risk altındadır.

(16.11.2020)