Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) beyin, beyin sapı ve omurilikte bulunan ve isteyerek yaptığımız hareketleri kontrol eden sinir hücrelerinin yapısının bozulmasıyla ortaya çıkan, ilerleyici ve ölümcül bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkmasında genetik etkenler, enfeksiyonlar, kurşun, cıva ve alüminyum gibi ağır metallerin sorumlu olduğu ileri sürülse de hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sinir sisteminin hangi bölgesindeki sinirlerin hasar gördüğüne bağlı olarak  kol ve bacaklarda katılık ya da güçsüzlük ve kaslarda erime, reflekslerde artma ya da kramplar, kaslarda seyirme, yorulma, konuşma ve yutma güçlüğü, solunum güçlüğü, beslenme bozukluğu gibi şikayetlerin bir karışımı ortaya çıkar. Etkili bir tedavisi yoktur ve hastaların %90’ı belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonraki 3-5 yıl içinde ölürler.

Mesleklerle ilgili olası maruziyetleri belirlemek için, önce yüksek riskli mesleklerin tanımlanması gerekir. Bununla birlikte, mesleklerle ilgili elimizdeki bilgiler hâlâ tutarsızdır.

Finlandiya‘da, araştırmacılar, seçilen dönem boyunca tüm ALS vakalarının ve bunların mesleki bilgilerinin kayıtlarına ulaşabilirler. Finlandiya’dan 4 bilim insanı (Peppiina Saastamoinen, Hannu Laaksovirta, Päivi Leino-Arjas, Ossi Rahkonen) Finlandiya nüfusu arasında ALS riskinin arttığı mesleklerin olup olmadığını araştırdı.

Araştırma için 1973-2015 yılları arasındaki ölüm nedeni kayıtları incelendi. Ölüm nedeni ALS olan 6227 vaka bulundu. 4781 vaka, tıbbi ve mesleki analiz için uygun bulunarak çalışmaya dahil edildi. 28.684 büro çalışanının verileri de kıyaslama amacıyla çalışmaya dahil edildi.

Çalışma sonucunda paketleme ve ambalajlama işleri; çamaşır yıkama, kuru temizleme ve ütüleme işleri ile seyahat hizmeti işleri için artmış ALS riski bulundu.

Araştırmacılar konuyla ilgili olarak şunları ifade ettiler:

“Çamaşır yıkama, kuru temizleme ve ütüleme işleriyle ilgili artan ALS riski daha önce bildirilmemiştir. Perkloretilen kuru temizlemede kullanılan en yaygın çözücülerden biridir. Nörotoksik etkileri olduğu bilinmektedir ve son zamanlarda Danimarka’da yapılan bir çalışmada erkekler arasında ALS ile ilişkili olduğu bulunmuştur.

Paketleme ve ambalajlama işlerindeki olası maruziyetler paketlenmiş şeyler ya da plastikler gibi paketleme malzemeleri ile ilişkili olabilir. Örneğin, stiren ve alev geciktiricilerin ALS ile ilişkili olduğu öne sürülmüştür.

Seyahat hizmeti işleri, çalışmamızda en yüksek ALS riski ile ilişkilendirildi, ancak az sayıda vakaya dayanıyordu. Seyahat hizmeti işleri, örneğin bir uçakta çalışabilecek olan kabin amirleri ve hosteslik gibi meslekleri içerir. Kabin çalışmasıyla ilgili maruziyetler, örneğin radyasyon, iyonizasyon, düşük frekanslı manyetik alanlar ve trikresil fosfat olabilir.“

(18.11.2022)